HON NGAIDAM IN, PA!
by Ginkhenpau Valte
“Pau, Manipur khopi Imphal a bang va hih di’a k’on koih ahia chih na thei hia?,” ka pa’n hon chi gawlgawl a, hiaibang a awsang a zatlam ka theikha nai kei hi.
Serious petmah ahi chih a kampau leh omdan apan ka thei mai hi.
Shillong zin ding vai ka genkhop khit nung uh Pathianni zingkal masapen ahih toh, ka pa hong heh pau phutleh hon awilou lua hia chi in ka lungbuai gu mahmah hi.
Ka nu lah patau lua hinapi in innsung a pa pen thugen ana bottan diklou ahi chih a theihchet luat ziak in pau lou in dai dide hi.
Ka nau lah awsang za ngeilou chihmah a mit hahdante leh a mittang a taivialsakdante apan in ana patau lua ahihdan a theihtheih mai hi.
Kei leng ka chi liing gusim.
Huai ni zingkal kikhopna neih bel ka pian apan anuamloupen hilai in ka thei a, tunung chiang a hiaibang salhna ka tuah nawn ding ka ngaingam mahmah kei hi.
“Hon ngaidam in, pa! Ka na hihkhial lua...”
“K’on dotna na hon dawn ka ngiat ahi. Bang hih ding a Imphal a k’on omsak ahia chih kintak in hon gen in!”
Ka pa mai ah ka khukdin a, midang in hon galmuh hile uh bang ngaihdan a nei ding ua chih leng ka khual man kei.
Tangval khat hiaibang a pate mai a ngaihdam ngen a khukdin kilawm lou hiam chih leng ka geel kei. Ka pa bel ka khovel pasian ahi chih ka haihkei.
Kei di’n amah hehpihna lel ahi a poimoh! Ka pa hehsak hiam a mittui a luan ding ka ngai ngamkei.
Himahleh tutung in bel, amah utthu hilou in, awsangtak kei ziak in a zangkha a poi ka sa lawpetmah!
“Pa aw, Imphal a laisim a tunung chiang a nang leh ka nu hon pahtawitu ding a n’on chiil ahi.”
“A thu a thei a zui lou na hi mawleh?”
“Pa aw, ahithei tan a zui ka hi. Ka chitlouhna omleh hon sawi in, ka leitung pasian na hi chih ka theigige...”
“Huai Milong numei in bangchidan a khualzin khawm ding hon chithei ahialeh?”
Ka pa aw hichitel a khauh thei ana hihdan tu’n ka thei pan!
“Angela kha maw, pa, college a ka junior ahi a Freshers’ Meet ka neih dek ua pan kithuah kha pan ka hi uh.”
“Tua bangchi?”
Ka pa’n a hon it luat man ahi chih ka thei a, ka zahtak deuhdeuh hi.
Thil omdante ka gen tou a, ka pa hichitel a ka sukheh khak ka kisuanglah petmah a, ka mittui hong luangkhia in ka aw bang hong liing hial hi.
Ka gen sung in ka nu’n a hon en ngamkei a, a mittui leng a guk in ana nul sek ahi chih a khut amai a a laktouh zihzeh ziak in ka thei hi.
Ka nau bel nehnoupi khat ahihtoh ana kidik a, hon hehpih lua ahi chih ka thei hi.
Kei bel, tuanglai ah, ka pa mai ah khukdin in ka om a, a maitang leng ka entou ngam kei hi.
“Pa aw, ka kal uah thu bangmah a om kei a, k’on im hiam ahihke’h kipuankhiat ding ka thei tuankei. Suti hun chiang a koi a bang hih sawm ka hiam chih a hon dotlai in Shillong zin ka utthu ka gen a, huai ngei leng nang leh ka nu phalna tellou a hithei lou ding chih leng ka hilhsa ahi...”
Ka aw a ling gawp man in ka genbeh theikei a, ka khut in ka mittuite a nul seng kei a, ka gawl ngei leng a bing ek-ok maimah hi.
“Ahihleh mite’n kholai a hon gente uh bangchidan ahialeh? Innkuan minsesak ding suak hilou na hi hiam?”
“Bang thu zakha na hiam ka thei kei, pa aw. Hehpihtak in na tapa na lungkimna bangtak in hon sawi in, innkuan minsesak ka hihleh... Thuak di’n ka kiman...”
Ka nau ana patau lua a, ka pa khe tegel a va letsak a, kap kawm in ka pa ngen tuuntuun hi.
“Hepa, hehpihtak in ka u ngaidam mahmah maive maw... Ke’nle ngaihdam ka ngetsak... Aw, pa...?”
Ka nu lah pau thei ding vual ahi kei. Dial lianlou a liang a a baat pen lakhia in a lu khuh a, ana kidik hithit mai hi.
“Hilou ahi, bawi, ka nau it. Innkuan minsesak ka na hihkhakleh i pa loungal kei hon sal thei ding om lou ahi. Thuak di’a kimansa ka hi,” kahna aw toh ka chi a, tuanglai chih louh ngal mundang-meldang ka et ngam a om nawnta kei hi.
“U Pau... u Pau...”
Ka nau kidek zou lou in hong kapkhia a, ka liang ah hong boh in kap hithit maimah hi.
“Pa, hehpihtak in ka u ngaidam maive maw... Khualzin ding
leng ka zin keina ding uh...”
Ka nu bel inn sung a papen thuhilhna doudal ding a panla ngeilou mi khat hi a, haksa sa mahleh amah lutang ka pa a di’n pumpi muanhuai in a om gige zou hi.
Ka pa maitang en ngam ka om kei uh!
“Laisim ding a ka omsak in bang ding a nungak va sinkhe mawk hi hiam? A inn ua va giak sek hidan a tamveipi mite gen ka zak, tamveipi mah ka kitheihmohbawl leh ka gintak utlouh thu, kei na pa a di’a thu zak nuam ahi kei hial. Ka tapa neihsun ka etkol zoh keileh ‘pa’ ka hihna zou lou ka hi.”
“Hon ngaidam in, pa. Tuni tan in amau inn ah ka va giakkha naikei; ann bel ka va nekha mah. Ka pilvan zoh louh ziak a kholai thuthang mite gen ding thusia leh minsiatna ban ah nou a di’a maizumna k’on tutna ah poi ka sa lua... Pa, na tapa ka hi a na deih bang in hon sal inla hon sawi mai in aw...”
Aban gen thei nawn vual ka hikei.
Thuzuau tamveitak a zakte ziak in ka khase mahmah a, genbeh dingdan ka theih louh ziak in ka kidik hithit tamai hi. Angela kiang ah hoh leh ann ne in va pawt kha kei leng hiaibang minsiatna ka innkuante’n tuak lou ding ahihna ah ka kisuanglah mahmah mai hi.
Ka dikna hangsantak a gen ding in hoih mahleh mite gen baangse di’a thil ka hihkhak om ahihman in keimah leng ka kimohsa a, ka pa maitang en gemgam kawm a dawng theivual hi in ka kikoih kei.
Ka nau inlah ka pa’n hon betfok khak ding lau kisa in a khut taklam letsak in khitui-naptui toh kei a di’n ngen ngutngut hi.
Ka pa thangpaihna diak hi a ka theih bel hiai ahi. Mi khenkhat in ka pa leh nu ana enghou sek ua, mihausa tanu toh ut-le-dah a kipawl leh hauhsakna kia et ziak a i minam nungakte en lou a nam dangte en zaw hidan in ana gen uhi. Ka pa leh nu’n a zak tung un bangmah in ngailou ua himahleh a gentute’n amau a pau louh ziak ua phaze sa in a muanmohna uh lian deuhdeuh in, behlapna tampi toh amau zaksawn ding in gensek uhi. Huchih lai a Shillong zin di’a Angela in hon dawpkhak zawkmah lai ban ah innkuan houlim lai a hon phone khak chitchiat ziak in ka pa leng lungbuai-tongkhong kisa hi in ka mu hi.
Ka pa lou hon tai ding om lou ahi chih ka theih man in a hon salh zialzial hang in ka thangpai kei a, hihdik zaw ahi ka chi hi.
Ann va nesek leh va pawtkha zeuhzeuh lou hileng hiaibang thu om lou ding mah ahi chih ka theichian lua hi.
“Ka kilawp ziak a hon sal leh tai hon sa na hi uhia? Na hoihna ding uh ka deih luat ziak ahi,” ka pa’n hon chi a, “Ka tate nih lel enkol zou lou ka hihna ah ka mohpuak zou lou ka hi...,” hon chih behlap lai hi.
Ka pa aw hong kikhek guih hi in ka thei a, a maitang awl in kisuanlahna lianpi toh ka entou khialkhial a, ka gintat louhpi in ka pa’ mittui ana takkhia hi.
Kei hon it luat ziak a ka pa’n haksa sapipi a hon sal ahi chih ka theichian deuhdeuh a, kei ziak a ka nu leh pate mittui a luan pen thuak haksa ka sa lua hi. Ka dip bang hawm zou hial in ka thei a, thuak haksa ahi chih louh gen dingdan tuan ka thei kei hi.
Ka nu’n awl in ka pa a ngawng ah va kawi in kahkhum a, ka nau in kei hong kawi hi.
Huai ni zingann nek bel a lim hetkei a, kilawptak a zing thou pah a ka nau in a meh duhpen a bawl hinapi in amah ngei in leng tam a ne zou hetkei hi.
Ankuang ah pau lou in ka tu chiat ua, ka paidan ngeina mah un nekthu soisel leh a upapen ka pa kham ma a dingkhia bel ka om tuan kei uhi. Ka nu’n nidang pek apan a hon thuhilhna bang in, lung nuam lou in om mahleng nek kidam tuanlou in ka nek ngeizah mah nek teitei ka sawm a, himahleh a tum nuamkei in ka thei hi.
“Pau...,” ka pa’n awl in hon chi a...
“Bang a, pa?”
Bangmah in hon dawng kei a, mehkuang a ak phei kansa limchitak om pen ka kuang ah hon koih phei hi.
“Pa ei, n’on hehsan lawlai hia? Hon ngaidam in aw...?,” awling sim kawm in ka chi a, ka mittui hong dai mahmah hi.
“Den in k’ong kidek zou kei sim kha a...”
“Pa, kei diklouh ahi. N’on salh ding mah ahi; ka heh hetkei...”
“Na hoih ding k’on deihsak luat ziak ahi aw...”
“Ka kipak lua, pa... Ka neu apan ka nu toh thilhoih n’on sinsakte uh ka lungtang a kem kinken lai ka hi...”
“K’on kisaktheihpih in k’on suang mahmah... Pasian laudan siam kawm a mi khat na hong suah ding uh hon deihsak lua ka hi, bawite,” chi kawm in ka pa’n ka nau kuang ah leng a sa duhpen khat koihsak hi.
“Ka kipak lua, pa,” ka nau in chi a, huchihlaitak in ka nu’n ka kuang ah ann hon thukbeh hi.
“Hichibang a innkuan kituak a niamkhiat kituh a i om theih man in ka lung a muang petmah,” ka nu’n hon chi a, ka nau leng ann tampi ne ding in hasuan hi.
“Khatvei chiang in nou leng nu leh pa na hong hi ding ua,” chi in ka pa’n awl in hon gen zom a, “Huai hun chiang in tua ka omdante leh ka ngaihtuahna a omte nou leng bukimzaw in na hon theita ding ua, chiangzawsem in na hon theichian mai ding uh,” chih behlap hi.
Zuapa itna lamdang hi natel e chi in ka ngaihtuah hi.
Kuama’n ka pa thugen ka kupbeh kei ua, ke’n leng ka nau meh duh biik deuh hi a ka theih leh limchi ka sakpen a kuang ah ka koih hi.
Huai toh kiton in ka nau in, “U Pau, khualzin ana sawmkha kei zaw leteh hoih ding hi a maw? I pa kha den a heh lua inchin lau lawman kei voi,” chi hi.
Ka nu’n ka pa melh phei rauh hi.
“Pa, ka zin nawn dahmai ding uh aw?,” ka chi a, himahleh ka kisuanlah man a ka chih ahi a, ka lungsim khat in bel ka utna a beisiang naikei lai hi.
Huai thu ka gentak in ka pa’n a sikkeu koihkhia in dial ngou in a muk nulsiang a, kei hon en thak kuau hi.
(Ataktak bang thei di'a phuahtawm pumlum ahi)
©valte ginkhenpau, 2013
