GENTHEIHNA HINKHUA
Full series
Biak S Tawmbing.

 Laigelhtu apan: Hiai laigelh na sim chiangin hichi bangbang a hinkhua zang om ahi chih thei kawm in sim in la, hiai apan sinlai kei a ding in bang om ahia chih theihsawm in. Hiai laigelh khe dia phalna hon pia a mi ten ana sim le uh phattuamna nei ding uh ahi chih gintak na tungtawn a hon kigelh khia ahi.

Khawvel ah gentheihna leh haksatna mi tengteng in i na tuak chiat ua, kei a zaw a nuam deuh a thuak a nuam deuh chi kuamah i om kei ding.

Kum bangzah hiam paisa in pasal kana nei a himahleh ka pasal tuh tulai mite gen dan leh sepna a neikei a, himahleh amah sepna tuh niteng a kilawh a kuan ahi mai hi... ka pasal tawh ka kiteen ma un, ka nu leh pa ten hon deihsak kei ua, a ziak tuh kou innkuan khosakna tawh kikhai sim ahihman ka gentheih khak ding lau in hon deihsak lou uh ahi mai hi.

Himahleh kei tuh ka chih ngal chi mihing khat, ka lungtang khauh mahmah mi khat ka hihmanin, ka damsung a ka na tup khat ahihleh pasal neih chianga Biakinn ngei a dansiangthou a neih ding, a bul pan dik peuh mahle i maban di zaw i thei kei a, haksatna gentheihna lungkhamna mangbatna hongtung leleng Pathian in honpi ding ahi chih ka muang tinten hi.

Hon deihsak kei mahle uh kei ka pang teitei ziak in hon lemsak pih ta ua, nikhat tuh ka pa'n hichin hon chi hi. Ka hon it mahmah ziakin na thu ka mangta a, tun kiteng thei di dinmun a dingta, na nu leh na pa leh inn dongta te lemsakpihna muta na hi a, tua kon thugente na damsung teng a na zuih ding ahi, lungkham mangbatna na neih leh na zotna lam a na nu leh pa kianga na tut ding, a poimawh kei leh non phone louh ding, na pasal nu leh pa tuh na pianna  nu leh  pa bang a na et ding, na kisel khakna uh na lungkham vungvung ni a leng na pasal nulehpa na hilh ding chi in thu tuamtuam hon genpih hi.

Huai khit nung sawt lou in kiteen ni ding a hongtung a  Biakinn sungah Pathian mai leh mipi mai ngei ah ginom na thuchiam ka chiam thei uhi.

Hun leh kum ni leh kha te hong kivei zelin, nidang a khosak dan tawh hong kikhai sim mahmah ta hi. Haksa leh ka sa thei mahmah sek hi. Haksa ka sak hun chiangin ka Pa hon thuhilhna te ka bil kha a hon ging zel hi.

 Lawmpa panpih theihna ding chi in ken le private school a sep theihna ding om dia aw chi in ka zong a, ka hon sem samta hi. Innsung a upen aki hihmanin innsung vai kou nupa khut ah kinga ahi mai hi.

Lawmpa kilawh khawng a kuan sek ahih manin khat veivei kilawhna di hon muh louh a sawt sim bang hong om, ken ka lawh teisam sum tamlou tawh ka nu bazar a tu sum hon muhte tawh ka gawm khawm zel ua huchin nek leh tak a poimawh bangbang ka kaikhawm thei zel uhi.

Ka pa'n ( Ka pianna pa) in hon thuhilh na gige khat tuh dam a pasal nei thei dia na om aa ahihleh sum na muh khiat peuhmah te na nu khut na tun masa gige phot dinga, huai chiah na nu'n nang kikep inla innsung poimawh leh thiltuam tuam a zang in aw hon chih leh nang na kem dia huchi ahih keileh amah (na nu) na kemsak dia, apoimawh dandan in na nu apan na ngen zaw ding. Huai tuh sungkuan kituahna leh nulehpa zahtak etsakna ahi hon chi gige hi. Tunitan in ka chidamna khat uh ahi.

Kei mah deihtelna leh kei mah utna ziak kia a pasal nei a kuan ka hihman in haksat hun lungkiat vungvung hun in leng ka nu leh ka pa ka sanggamte kiang ah leng ka hilh ngei kei. Kei a din zaw khawvel a haksa mahmah chih louh ngal gentheih dang ka nei kei... Kam a genkhiak maimai in leng a daih kei hi

Private a sepna nei mah leng, mi bang in loh tam hikei mah leng nupa kituak tak a hinkhua zang khawm hile ung zaw maw ka chih hun tam mahmah hi, Upa pen zi ka hihna ah ka teekte a hat non louh uh tawh, Ka pasal beek tawh kituak hile ung zaw maw nuamsa ding hi unga maw... Ka pasal in kilawhna hun teng a mulou tulai a kilawh te leng tanau paita ahihna ah hon mu pahpah kei hi.

Tate lah et ngai, naute lah et ngai( ka pasal)naute tuh ka nau ahihna ah, teekte ahat nawn louh uh tawh khat veivei kha se tak in zan leng ihmu theilou Pathian kiang ah thum ding dan leng thei zoulou a lupna tung ah ka sung a piang ka tate ihmu hithit lai en a ka kah hun leng a tam mahmah hi.

Ka deihtelna a pasal nei a kuan, Pathian leng dong lou a kei mah deihtel a kuan a, nu leh pa in hon it ziak ua hon lemsak pih hamham uh ka hihna ah, haksatna ka tuah hun chiang in ka pan in a ka omlai a bang zong teng in haksa sa mah lechin na hong kik louh ding. Nong kik leh leng kon en kei ding a ziak tuh nang deihtelna a kuan dek na hi a, ka hon nial kei ding ka ta suk lunggim ka ut tuan kei hon chihna te hong kilang zel hi.

Damsung a ang a tul ding a ka kitenpih in lah zu hon kham in lai den kimawl in zan sawt pipi nung in hong tung in a hinkhua hon zatsan zel hi... Lupna tung ah ka lup chiang in a lukham la in Pathian kiang ah ka thum mai hi. Numei sia ka hi a loh ngaihna ka thei kei. Pai ning chi leng la ka pa thugen te leh ka taten hon dal zel hi.

A chang in leng ka chi zozen nawn kei. Pasal khenkhat ten taksa utna hih pichin na ding maimai a a zite uh zang maimai ahi uh. Ta i nih leh thum i neih khit chiang in zaw ut leh dah a zite ngaihsak na nengchik bek le neilou uh ahi di maw chi ngaihtuahna ka nei hi

Innsung a sum tampi om in, khamuanna kipahna lungmuanna a om kei leh khawvel neih leh lamte sum leh paite bangmah lou mai ahi. Itna a kiam nisim a kiam zel, hehpihna luipite a kang zouta... Toupa kiang ah thuak theihna thuak zawhna ka ngen zel a... A haksa ngei....a thuak hak ngei.... Taksa utna zaw tomchik ahi... Pathian nupa kal ah a tel kei leh zaw nupa hinkhua ki chi leng ki mawlna lel ahi mai hi....

Toupan a thei, na thuak natna, na lungkhamna na kahnate, Toupan a thei, na haksatna  lupna tung ah a changin ka pasal neihma khawng a nulehpa hon gente khawng ka bill kha a ging zel hi. Ka ngaihtuah sek a, ka hinkhua ka ngaihtuah chiangin genthei ka kisa mahmah hi. School kai kuan dia ka kisak chiang bangin min ka pawlam hon en di ua ka sunglam a lungtang haksatna leh lunggimnate hon theih pih mahmah lou hi ua maw chih bang ka ngaihtuah khak chiang in kei leh kei school kai ding kisa lai bang ka kap kha zel hi.

Ka hih theih bang in Pathian hatna muangkawm in leh nulehpa ( ka pianna ka nu leh pa hon thuhilhna te) mangngilh lou in ka hih theih bang in ka pasal a kipahna ding a lungkimna ding pan ka la zel hi. Innsung a inn pi nu khat ka hihna ah ka mawhpuak a lian mahmah hi. Nawlam phak ding bang ut huai tuntun hun om zel sam hi. Himahleh huai ding in pasalte pil a zite theihsiam a ngai mahmah hi.

Ka angkawi ka pasal in lah a lawh khiakte ka nu leh pa te khut ah a sum pe zel mah leh a tamzaw a pe ngeikei. Zu dawnna ding leh lai thai kapna ding in a zang bei zel hi. Teekte mi mei ven bang a ngai a, su lungkim zou zizeh kei mah leng hi theih khom in lungkim sak ding in pan ka la zel hi.
.
Nitaklam school kai tawp lampi a pai in lawmte tawh nui khawm damdam lengle kei tuh nui lem ki neih mah ka bang hi. Lungsim taktak a nuih nang a om kei a,ka pasal hong pai chiang in bang chin kana om dua chih ngen ka lungtang ah dim zel hi. Bang a hon gen masa pen dia bang ahon hih masa pen chih tawh dip kuanna in a ki dim zel hi. Pasal khenkhat te mi lak ah a hoihpen a kilang a, himahleh innsung leh tate mai ah numei bang a phun den mi gen se den zite mental abuse sak gawp a om tulai pasal a tam petmah ta hi.

Pasal angah zaw itna muh ding ka kilamen kei a, taksa utna lel hipi chin na ding a zat maimai ka hi chih ka kithei mahmah hi. Ka numei pih tamtak ten leng hiaibang tuak ngei ding in ka hon gingta hi. Pathian mai leh theihpih mite mai a thuchiam lenkip a ki om tinten ahih lai in i pasal te taksa utna hih pichin na ding maimai ki hi lel a maw... Ka ngaihtuahna a kikhin demdem hi. Ka tate omta ahih man in ka tate ziak kia a om leng ka hi mai hi...

Nupa i chih tuh lupma a sun nitum a I hun zatna a hih khelh sepkhelh i neihte i lup ma a ngaihdam ki nget tuaha lungkimtak leh kipaktak a nidang a lum zel hinapi in tum zaw lum lengla chik chiang in hong pai dia lupna tung ah bang hon gen dia chih lungsim nei kia in ki omta mai hi. Bang dawh aitui dawn kha ka hi hiam? Nupa kal ah a lai a Jesu koih ut lele i phel langkhat pen huchi bang lungsim a put louh chiangin, a haksa mahmah mai hi.

Ka lungtang ah, Pasal hoih deuh ana ki nei kha le zaw ka chi sek hi. Bang zongteng in panla in hih theihtawp suah hileng leng a hehna ding om teitei hi. Ka thuman louh man in Pathian in gawt kawm a hoidan siam tak hon bawl ahi ding ka chi hi. Ut leh dah in kei le om mai leng chih bang ka ngaihtuah mun mahmah hi.

Leitung hinkhua zaw bang mah lou mai ahi. I lungsim a gim tawh i tate bangin thu hon manlouh chiang uh leh hong damlouh chiang un a gimhuai in a tawl huai thei mahmah hi. Gentheihna kichi kei a ding biik ahi chih ka ngaihtuahna ah om gige ahi mai hi.

Awklup mai ding ka chih chiangin ka tate ka en a, banah Pathian mai a ka ki chiam un hon gak zel a, sum tampi nei in, lawh tampi nei le hang leng nupa kal ah kituahlouhna kinakna a tam luat chiang in innkuan sung ah teekpi teek pute mai ah kipahna mel a put thei kei a, i tate hon effect in innsung ah gawt mun chiam lawk a ki hi mai hi. Simlei ah bang ding a mibang piang ka hiam? Ka angkawi ang ah lungmuanna kipahna lah omlou a, piang vangsia ka kisa mahmah hi.

Ka teekpi teekpu ten lah innsung nu na hi. Ka hon muang uh hon chi zel uhi. Ka pasal sangin kei hon it zaw uh chi leng ka khial kei ding... Ka lungkhamna ka teekpi kiang ah ka tun zel a, kei pianna ka nu kiangah gen leng ka gen ngam ngeikei gen leng ka gen ut kei ahi. Nep theih dandan in ka nuta un ka ki neem zel ua, ka pasal a ding in thumna ka nei zel uhi. A haksa mahmah khat ahih leh zi lutang pasal ahi a, himahleh i pasal te tung a muh ding omlouh chiang in a haksa mahmah a, haksa chih in leng a gen zoukei...

Simlei zaw khiat lah ding bang mah a om kei. Kei tuah bang bang a tuak numei bang zah hiam in leng na thuak sam ding uh... Gim gentheihna na khawvel lungngaihna khawvel ah chiktan tut khawl lai ding ka hi hiam.... Aw lungin gel mong e...

Niteng hun teng in ka chitlouhna bang om hiam ka chi sek hi ka lungsim in ka khovel hinkhua bei mai leh zaw kei a dingin a nuam zaw ding. Nupa kisel ki theih siam louh hun om ding mah ahi himahleh niteng a hong om chiang in zaw lungsim a ki khin dimdem hi.

Pasal dia i neih a ang a i lup gige in itna taktak hon pe zou nawn lou hiam? A itna taktak in hon nuse ta hiam? Aw itna koilam tungta na hiam? Luppih ding maimai ka hi hiam? Khawvel ah i muanpen i Pasalte himah leuchin muantak louh a om thei ahi chih  ka thei khe ta hi.

I Khualzinna lei gimhuai ah
Mite en in na lunglel maw?
Lunggim nate na thuak zong in
Toupa'n Hon thei ngilh ngei ken aw.

Toupa'n athei Na thuak natna
Na lungkhamna na kah nate
Toupa'n athei na haksatna
Akiang zuan in Ahon pi ding.

Na deihthusam na lunggelte
Tungsak dinga na nget khempeuh
Nagen ngamlouh haksatnate
Toupa'n athei amah bel in..

Theihtawp suah a Na hoih sem in
Nasep naa te theihkhak hilou
Phawkkhak louha na om hun chiang
Toupa'n honthei Lungmang kei in.

Nalawm itte'n hon taisan a
Mite'n hon kheng hon nung ngat san
Khattang lelliang khasia na om
Toupa'n athei na kiang om hi.

Note : Na kiang ah lum pa a leng muanken. Pathian muang zaw in, Toupa leh a hatna a kinga zaw in huchi in na kingakna ding suangpi kim khawvel ah ahon bawl sak ding. Simtute ading in bang hiam phattuamna hon tun lam en ing. Kipak.

© Biak S Tawmbing | 19th August 2020 (10:22pm)