AIZAWL HOSPITAL & RESEARCH CENTRE AH KAL KHAT SUNG
Kimbawi' Pa

Damsung a dia damdawi-n khatvei lutna chu gelh a chiamteh louh di'n pammaih ka sa a k'on gelhkhia hi.

Huchi'n hichi a hong hi a, ka tha a zawi in tawl demdum in hun sawt kuam tak ka om hi. Luak suak in ka uakuak a, an le ka ne zou mahmah kei a, ka paina lamlam ah chiangkhun di ka zong a, chiang khun toh khawlai ka vakkhe zel hi. Ka meh duh pen lei in, huan in, ne le'ng le tam valh zoulou in ka uak man zel hi. Ka ngaihtuahna leh ka kam in duh mahleh ka sung lam in a na duh mahmah kei hi.

Zu lah ngolh chih om lou, ka lungsim in kidek di, chi'n hanchiam zel mahleh a ngei mah ahi tou zel. Kimbawi' Nu'n 'Damdawiin ah i va ki-admit mai diam?' chia a hon sawm chiang in ah 'Pathian ah i kihih hat dia, Pathian' hatna toh hiai zu zaw zou na di ka hi, thumna toh i pang di' chi'n ka hehnem zel hi. Hilele ahi thei tuan kei. Ka hatlouhna lah a a hat deuhdeuh lai hi. Atawp in chimoh in Kimbawi' Nu toh Kulikawm Hospital ah ka va hoh uhi. Dr, in 'zu dawn maw?' 'Hi', 'zingkal a kipan maw?' 'I'; 'sun a kipan?' 'I'; 'Nitak lam in maw?' 'Hi'; 'Ni teng in maw?' 'Hi'. 'Huchi damdawi hon gelhsak l'eng le a phatuam kei di, psychiatrist Dr. Hrekima, a clinic ah va mu aw' chia sawl in ka omta hi.

Mission Veng ah Dr. Hrekima tuh a clinic ah ka va mu ngei hi. 'Bang a na haksatna?' hon na chi a, a tung a ka gen ka haksatnate ka ban gen zungzung hi. 'Ahihleh zu na dawn hia?' 'Hi'; 'Kum bangzah na dawnta?' 'Kum 20 val ahita. 'Zu ngolh na ut hia?' 'Hi'. 'AIZAWL HOSPITAL ah va pai aw' chih ahita. Zan khat ka zekai lai hi. Hilele ka hatna in zou nawn mahmah lou a hihman in nitaklam in Aizawl Hospital ka zuanta uhi.

A hon koihna ward uh kha zu leh khamtheih ngolveite koihna a na hi vial a, a nuam mahmah kei hi. Ka lut pan tuh 'tua hong lutte kuama'n bangmah na hih nawnlouh di uh, tui le na dawn louh di uh,' chih thupiak ahi pah hi. Lupna 20 a om a, pindan kichi omlou a room khat kikop ahi a, a haksa ka sa mahmah hi. Electric vak lah a tam mahmah a, khat-le-nih a de om lele room sung a vak suak mai hi. Kei, electric vak nuai a lum ngei lou a di'n a haksa diak hi. Gina tak a ihmut chih a om thei kei hi. Ihmutna damdawi hon nesak uh ahi dia, ken bel ka thei kei a, ka ihmu pah hi. Hilele ka khanglou pah a, ihmut nawn a haksa mahmah hi.

A zing chiang a endoscopy lak di a chih uh ahi a, ka tunu nu' pasal hong hoh in 'a chau lua, zingchiang in,' a hong chi khanglang a, huai ni leh zan an nelou a om nawn in zan 3 leh ni 2 an ka ngolh loh hi. Ka gim mahmah a, ka tha le a om nawn kei. Himahleh endoscopy lak masiah hichia nelou-dawnlou a om di ahihleh chi'n endoscopy ka va la khong hi.

Endoscopy ka lak ma in ka sisan a hong lala mai ua, bang di ahia, chih le ka thei kei. Hilele ka sisan (hameglobin) a na niam lua ahi a, 7.1 gm/dl ahi a, sisan hiai zah kia nei a ka puksiat louh lamdang a sa uhi. Sisan unit 3 hon khai ua ka theih leh Kimbawi' Nu'n unit 5 ahi, achi a, amah a halh zaw in a gen dik mai di'n ka gingta hi. Sun khat a drip 5 leh vitamin buk 1 khai in ka om a, nitak a drip buk 2/3 khai in ka om gige sim hi. A bei dekta dia aw, chia glucose tak (drop) etetna lam in mit bang a sip zou hial hi. Damsung a dia khatvei damdawi-in lut masakna a hih toh a hon test-na uleh a hon khai tuamtuamte uh kei a dia thil thak vek ahi mai a, ka thei zou kei hi. Ultrasound, chih bang numei naupaite a etna di uh ka sak leh kei bang le ultrasound a hon la mawk uhi. Sisan behlaptu a chih uh a hon khaite uh bang le a min ka thei tuan kei.

Nitak teng in zukham khat-le-nih admit thak a om gige a, khenkhatte thumang mahmah, khenkhat lah genhak mahmah a om uhi. A genhak deuhte inmutna damdawi a piak un a zoh kei leh ihmutna damdawi mah in a kap mai ua, a ihmu pah ngiahngiah zel uhi. Ihmutna damdawi a hawm teng un ka va ngen gige a, nurse heutu deuh pen in 'ka pu nang zaw tang 1 ne phot in' khawng hon na chi zel hi. Hiai bang deuh ngen omkhawm ka hihziak uh a'i dia ward sung a laizial-tep phal kei mah le uh a kong ah tep theihna mun a koih ua, huai mun lem lou tak tuh ka houlimna mun pen uh ahi.

Ka natna:- Natna bangbang nei ka hia chih zu toh kisai deuh le ahi di, ka sisan a hong la mun mahmah ua, 'sisan tawm chia sisan hong hichi laklak mawk un' chi'n ka ngaihtuah maimai hi. Ka sin, kal, gilpi, ngoi leh ka sunglam et theih teng a na en uh ahi a, huaite en uh a hihlam ka thei kei hi. Hon discharge nung ua investigation report ka et a kipan ka theih pat ahi. Endoscopy leh ultrasound ah ka sin khang zek, a chi ua, hilele poilou ahi dia sin damdawi a hon pe kei lai uhi. Zu dawn leh ka sisan tawm ka natna pipen hi mai in ka koih hi.

A nurse-te uh:-Zu ngolvei leh khamtheih hihte kem dia training a tuam a piak ahi uhia, chih di khop in a kepdan a siam mahmah uhi. Houpihdan bang a siam ua, a omdante khawng uh dot khiakdan a siam mahmah uhi. Lup dek teng in kikhopna a hon neih pih zel lai uhi.

Ngaihtuahna pai sau:- Ei lam a zu leh khamtheih dang hihte' maban om sum 'Rehabilitation Centre' ahi mai. Huai mun a lutte tuh kol bulh in a om ngal uhi. Nurse leh doctorte' etkol in a om diak kei lai zawmah uhi. Buaina bawl a om uleh a hon a kidelh-huan a vuak ahi mai uhi. Aizawl Hospital ah huaite a om kei, a poimoh bangbang ua etkol ahi ua, ihmu theiloute ihmutna damdawi piak in a om ua. Itna/lainatna toh kikepna mun hi'n ka thei pen hi. A om man le a tam kei. Zu leh khamtheih dang a buaite a inkuante un hiai mun ah a tonpih ua, a poimoh bangbang ua etkol in a om uhi. Hiai bang damdawi-in i gam ua om di'n a deihhuai mahmah hi. Hiai damdawi-in kia ahi kei, zu leh khamtheih a buaina tuakte etkolna ei lam a 'Rehab' i chih mai uh, hiai lam ah 'Home' achi mai ua, a thawn a omna di tampi om in a gen uhi. Enhuai mahmah uh!

A hon discharge ua, a Hospital bill piak di buai in ka buai zel hi. Atawp a ka nurse-te uh khat ka dot leh 'nang buai ngai lou ahi. Bill section in ana buaipih mai dia, a zoh hun chiang ua na piak mai di ahi' hon na chi zela, baihlam ka sa mahmah zel hi. Hilele ka pawt kuan un Bill section ah ka va kan guigui a, 'zingchiang nitaklam dak 2.00 lak in hong le chin bill pe di a tam kei leh n'ong pe thei mai di. Hilele na lehkha tawite a phone no. Kigelh vek ahi a, hon kan le chin' chi'n a hon hilh hi. A zingchiang pawt-a-pawtkhiak vuallouh di'n vuak a zu a, ka phone ngei mai a, 'khua a se tel mai a thawhtanni lam in hong pe mai in', a hon chi hiau hi.

Ei lam hileh a bill pe lou in a hon pawtsak ut di uam? A sum di a kim a muh masiah damdawi-in a giah ngai in a bill a kibehlap mai diam? Ngaihtuah a ngai e!!

(Ka computer a fuh louh deuh ziak in gelhkhelh a om di'n ka gingta, ngaihsiam.)