Lungimna Kal A Vualzawlna (Real life)
By Biak S. Tawmbing

Hiai tanchin a taktak thiltung ahihmanin simtute khat leh nih bek in ana phat tuam pih ding gingtak na tawh hon ki gelh khia hi.

Ka neu apat in haksa tak in ka na khosa uhi. Innkuan haksatak a khawsa ka hihman un, skul kaikawm in mi inn ah ka om hi. Lai hon simtou in innsung haksa ahihmanin Class X tan kakai a, huchi in sumzon theih dandan in ka zong a ka naute tawh inn luah in ka na khosa uhi. Ka nute a hihleh singtang lam ah a om ua.kei naute skul kaina ding leh innsung poimoh tuam ka khut a hong kinga ahihmanin mi inn khonga kilawh in ka omtou uhi.

Hun leh nite hong liam jelin, Kum 2015 in Pathian in ka thumna hondong damsunga, anuam a haksa a hon thuakpiha ding koppih honpia hi. Pathian vualzawlna in nau konpai pah in ka om ua.May 20.2016 in Pathian apan kipahman gil a gah goutan naupang pahtak huai tak in honpiang a....ka inn sung ua naupang om masa pen a hihtoh ka homthoh mah2 mai ua....tanau laina hinveng sung mi hita leh minle honpah tak pih mah2 uhi..Kuamah theihpih louhin ki sak theihpih sim in ka om hi.Pathian kianga gam nasem dia c ka paai apan laan den ka hihmanin naupang melhoih tak leh feltak in tunitan in om a, om maimai theilou phe vengvung,a omdan te khawng kipahpih in ka nui2 innsung su lum in nuam kasa mahmah uh hi.
Himah leh kipah na in hun swt a daihkei khop mai .

Damlouhna neuhneuh hon nei toutou a, achangin sung khoh achang chisa, kamna khawng in hong omtou hi.Pathian panpihna tawh honghoih touzel a. Lamka damdawi inn a lut hun bang om a. Dam in ka pot khethei zel ua, huai chiangbang ka kipak thei mahmai hi.

Zan khat ka mang hichi ahi a” Naukhat ka na don a, aneitu pen in hongla dek hi. Ka ngaihtuahna ah nau haksataka nei hinga, kei nau ka sak le ana hilou mawk kachi a, Hehpihtakin nithum honkem sak lai ve maw ka ngailo lai chi in ka ngen a, huai mipan tuh awle aw chi in hon paisanta hi. Ka mang lamdang ka sa mahmah mai. Kua mah theilou in keikia ka buai gu mahmah a, hichibang ka ta tung ah hong tung dia aw chi in ka ngaihtuah gu zel hi, thumna bang ka nei thepthup a himahleh aleh lam ah mang maimai ahi chi in kei leh kei ka ki sulung dam jel hi... himahleh.....Mang ka nei nung sawt leng kihal lou in..
Hun sawtlou in nau chisa in omden a hong phathei kei mawk hi. .

Dot theih nana a dongin ki enkol tou a himahleh aphathei ngeikei hi. ka lung a kham mahmah mai. Pathian biakbuuk ah lungsim tamkham Khitui luang zoihzoih a thumna neih hun tam mahmah mai, zan ihmut chih la omlou ka ta bang hong chi dia aw chia ngaihtuahna tawh ka gimthei mahmah mai. Gim mah leng tate itna ziak in ka thuak teitei hi.

Huchia ki enkol tou zel in himahle ung, a phatuam thei kei hi. Kalkhat bang hong chingta ahihmanin ka omthei nonkei, ka ta lah gim mahmah mai, chisa lah phalou ahihmanin beidong leh lung zingtakin ka om hi, ka ta ka en a ka hehpih mahmah mai, doctor tuamtuam ka naihpih a aphatuam ngeikei. Beidot huai mahmah mai. Ka nukiang phailam ah paisukpih mai ni ka chi a. huchiin phai a om tanau laina khenkhat tawh kithuzak ua...huchiin koule azing zingkal baibeutakin ka sanggamnu, kanu tawh ka lawmpa tawh paisuk in ka pi’n hon na ngak a, amah honpi dandan a paidin kapai uhi.

Mother’s care ah honpai pih a. Doctor pa’n hon en akipat hun hon donga, kenleng hoihtak a gen in, Aman (Doctor) pa’n leng hongpai hak na uh chia maw a hon chi a, lungsim a saupai mahmah mai. Hiai mun nong tunma un ki etsakna na mun na nei himhim uh hia chih hon dong a, huai kawmkawm in natna thupi lua ahi dia aw chi in ka lungsim ah ngaihtuah kawm dawng le dawng thei zawklou in a khawnung deuh in Churachapur Dist Hopital ah ka ki ensak uh chi kawm in alai te ka lak leh Churachanpur aten anat na khatle mankhe tel lo uh mo, honchi hi.
Doctor pan bang hon gen dia aw chi in a mel bang ka en tuan tuan mai hi. Atawpin hiai hon chi khia hi “kon admit dia, test tuamtuam khawng bawl ngai di banah a gawl ale bawk om a hi in, huaiziak anak haksa sa ahi honchi hi”. Ka lung a kham mahmah a, pauleh hamthei louh na ava omdi ka ngaihtuah a haksa kasa mahmah hi.

Ka ta adam na di deih in damdawi inn ah admit chu ka hita mai uhi. Ka ta ka en chiangin kap le a kap zou nawn kei a kidik hithit a, ka hehpih mahmah mai. Giahman lah 2000 val khawng ahi a alunggim huaipet mah mai hi. damdoi khawng honhih pah zungzung ua aphattuam na lah omlou in, Atawpin emergency ah na om uh ngai di uh ahi, honci ua hontonpih uhi. Nangkia toh na om ngai ding honci ua ka buai mahmah mai. Pau lah kitheilou, ka sap pauthei sunsun a dong zel, kapi’n pau ka theilouh luat chiangin hon huh zel hi. Oxygen khong onhap ua a phatuam tuankei hi.kalawmpa toh ka u in innlam ah kana pai di ua,ivek ua om hithei tuanlou ing ahihmanin sum khawng kava zong di uh honchi ua, apai di uhlah hoihsa lah ka ngai ngamkei. Ka nu a hihleh kapi te inn lam a anhuan din hon paisanta hi.ka ngaihtuah a, thawmhau leh beidong taka ka ta tawh om ding himah leng a pai ua, sum leh pai kaikhop poimoh zel ahih manin paimai un aw chi in ka khia a, honpaisan ta uhi. nitak chiah ka pi in honpai san non di chih ka ngaihtuah chiang haksa kasa mah mah a,ka mitui khamzawh vuallouh in hong luang a ka kap ta mai hi.

Nautoh kou nuta kia pautheih louh na a omding ka ngaihtuah chiangin khattang kisa in ka kapkap mai hi. Kapi in kong apat hon mu a hidia honglut in kapkap nonken nurse te kiang genkhinvek ka hi honthei siamlua uh ahi honci jel a, ka lungsim ah huai hun in hiai laa in Pathian in hon houpih a, Emau lampi dai leh thomhau huai a...khualzin minih thawmhau taka apai lai un chihlaa kiakia hong om a, kap kawmkawm in kanau leng pom kom in ka sasa mai hi. Ka Nu kei pianna nu in hon phone a huaila mah in honheh nem a.. khua onmial dek kapi te paihun dek hita ka thomhau mah2 mai a.k pu’n kapi hongpii a..ka pai ma un kapi’n ann va ne phot un hon chi , ka putoh ann ka vane ua, himahleh alutthei mahmah kei. Kapu’n na lawmpa te samkik ni nau in nak haksa asa lua honchi a, kasam kik ua.. Lamka apat in nitak dak 7 lak in ka unu/ ka moupihnu mah tawh ka pute uh khat tawh hongpai suk ua ka lung amuangtuan mahmah mai hi. Himahleh..................................

Naungek tuh gim mahmah a, ka en sek a, naak haksa asa mahmah mai, aguuk in kana ka kidikdik mai hi. I sunga piang ita damlou a naak haksa sa hon om chiangin zaw a et hak mahmah mai, Bawi kei hizaw mai leng maw chiin ka mitui ka khamzou non kei, huchiin dak 8 in Doctor leh nurse ten ICU ah honkoih ua, kapi inle honpai san ngam nonkei, ka lawmpa te hongtung un kou ICU ah ka na omta uhi. Inn lam ah pasal teng giak din ka pute innlam ah apai ua, ka u tawh kapi tawh kouteng ka giak uhi. Dak 10 lam hong ging in kapi’n nau ken kava ompih dia na gim lota dia honchi a mother bed ah ka om uhi. Ihmudia kisa dekpan kapi in damdoi lei di om incin,nauka pai khiatsan dekchiah honkah a khat in ana ompih ua honchi a.ka un ken kava ompih di honchi a, kenleng lungsim nuamlou pi in awle chi in ka dawng hi, keikia in Nute om na ding honpiak ua om in, hongpot khiat uh ka ngakngak hi.

Kuamah hongpawt khengei kei ua, ka lung anuamthei nawnkei, nau in hon zongzong di hia kachi a, Ka nau ka ngaihtuah a ka om muang theinawn kei,kava lut somzel a, khat kia om di chi uh hia,lut ngamlo in kakik zel ka kivei nilouh a, atawp in ka lut khawng hi. Naulah angei ngei in a oma, a lupna tungah ana lum bimbem hi.

Kei honmuh takin kapzou lou sasa in honkah a. kenle hehpih lua ka hih manin Nurse te kiangah ka pom diam ka chih le aw honci ua k pom hi. Ka nau in ka pom kawmkawm in ka maitang mah hon enkil kel hi. Ka kah a honmuh di utlou ka hihmanin kaki selbawl hi. Kamai mah hon en a, aki pek lengleng a, nawilah tep theilouhna sawtsim ta ahihmanin abah mahmah mai.

Ka ta ka en a, hih theih dang kei a hingtu a nu himah leng ka nei tawm lua, chihna ding dang ka theikei a tawp in Pathian kiang ah hichiin kong thum hi, ka mittui kham zawh vual leng ahi nawn kei. Hehpihtakin . Ka Ta nang a ahi TOUPA, kou adia nasiam lou ahih a, hongdam zolou di ahihleh a hinna la mai in nang a ahi athuak gimlota, chiin Pathian kiang ah pekhia in ka tung a tung bangbang posiam dingin thuakzawhna honpia in chi in thumna in ka lankhe ta hi.

Ka angpom ka it mah ka en a, mittui luang zoih zoih kawmin bawi..... Lungnuamtak inpai mai ve maw.. kei na Nu hon it mahmah lengle kei a hilou na hi aw bawi...honlunghimoh ken aw... hiai leitungzo ahaksa lua...khiatlah na di omlou ahi.na thuak gimlo mahmah chi in itna mittui luang zoihzoih kawm in khiak khiatna thu ka gen a, ahaksa chi louh ngal gen ding dang a omkei huchi in.....................

Nurse ten naliang a ngai inla, anungzuut kom in honchi ua,himahleh ka nau utlou in, kamai mah hon en kilkel hi. Ka kahkah chiang in na u pomsak mai in aw honchi ua, ka nau a ut kei a,ken ka pomden mai hi.huciin kapom lai tak in.....awl.....in hong nak hiaihiai a, anak hongbei in amaiteng mual zoi nelhnelh maimah hi. Ka u kiangah kap kawmin inau nak nawnlou ahi kachi a, amanle hongla pahin sing in a sing hi. Nurse ten lupna ah sial phot un honchi ua, A kin theipen in Doctorpa samin, huchiin hong tungpah hi.

Zinglam dak thum hi in ka thei a, Doctor leh nurse te leng hih theitawp suah in machine tuamtuam zanga ka ta hinna ding sual in a buai petmah uhi, ka nau hon naak thei deuh a, Doctor pa’n, katheih natengteng tawh panla kahita, dakkal 48 sung i enkhe di ua, huaisung a improvement a bangmah omleh lametna om nonlou honchi hi.kakipak pet mahmai,hilele kapom laitaka anak hongbei khia ka mit kha ah om den ahihmanin haksa kasa mahmah hi.Ka thum di danle kathei zou kei. Kahlouh hih di dang a omkei. Kaki ngaihtuah vungvung a ka nungak lai a Pathian ana kizang sam inga, aminpu lel a ana kizang ka hihdan khong ka ki ngaihtuah khia hi. Pathian in ka tung a gennop nei ahi dia aw chih bangin ka ngaihtuah na ah honglut hi.

Atawpin Pathian khebul ah hichibangin kong thum hi.”TOUPA na gen nopnop gen in ka ngaikhia hi, hon ngaidamin na khebul ka hon zuan”chiin thumna kon nei hi, ka lawmpan bang hihkhelh nei itel diam mo inau in hichituka haksa athuak honchi a, kenle ihih khelh tamlo mahmah ahi, Pathian kia ngaihdam ngen ni aw ka chi hi...huchiin akallak in nau kava en jel ua,nurse ten asun azan in ompih den uhi. Special ICU ahi a, aom man atam mahmah mai hi. Machine ngen kizang hizomah lai jankhat om man 10000 val ahi a,lungkham huai himai....sum lah kineilou, I ta lah gim a gim a beidot huai mahmah hi.

Jan thum kong omjawh un, ka sum neihsa teng uhlah beita. adamdawi man alah nikhat a asang a sim hi ziahziah mai.Kanu (kalawmpanu) in isum neih sa teng uhlah beita a,nau ngetkhiat mai a paimai di hilou di hia honchi a, ka gen di kathei kei, mittui kai niuniau a ki ettuah louh ngal hih theih a om kei, gen d a vang mahmah mai,sum lah beita ken le huai hun in cheng sawm hiam tawh ka om hi. A haksa ngei a thuak hak ngei hiai lei khawvel gim gentheina mun, kenle ka nu le abeidong mahmah ahi chih ka thei a huchiin doctor pakia igen di ua paikhe mai chiin thupukna kon bawlta hi. Sum muh na ki neile hilo ka lawmpa auto hek a sum zong ahihmanin ahaksa mah2 mai hi. Ka lawmpan honthei in na asa lua a, hongkap a,ka kiang ua om unau thadou te papi khat amaule anau uh damlou ompih huaipan honmu a, lungkham ken Pathian om ahi amah I muan ding ahi chiin hon nem a, ka khamuang tuan mahmah hi. Ka veng ua, Saptuam upate nupa khat deihsakna leh panpihna ziak in sum zat di mu thei in ka om uhi .

Ka u innlam(Lamka) vapai in sum ava la hi. Huchiin Doctorpa ka kianguah hon pai a hiai thu hong gen hi “ Ka hihthei tan ua ka pan uh ahi a, nou ngakzou lo di mo honchi kawmin hon ngak hamham un aw chi in ka pawt uh a honphal kei hi.Huchiin Doctorte Panlak na leh Pathian muang kawmin ki enkol tou liailiai in ka om ua, asun azan ihmut chih lah omlou kanawi bang honggau in honkho siksak a. Kakah kahna ka chau mahmah a banga ka ngaihtuah chih leng ka thei zoukei ka hibingbeng mai hi. Naulah I ut hun teng a muh theilo ahihman in apau zaw sam di le omlou in ka om mai uhi, lungsim a gim mahmah a himah leh Pathian kiang ka piak khiat khin ahih manin ka lunggim ah bang teng hon tung zong nang kon muang veve chi in ka tuah bangbang posiam thei siam ding in a ka kisa jel hi. Haksa ahi chih in leng a gen pha kei, om ngaihna leh ka thei kei hi.

Mothers Care Imphal ah ka om nung uh a ni 4ni nitak dak 10 in hon samua, bang chi ahi ta dia aw chih lungsim a ngaihtuahna saupi tung kawm in kava pai ua,Doctor ten naungek ah WBC tawm ahi hin, Shija a nava lak uh ngai ahi, innlam ah pasal na om hia? na om uleh akin theilam in phone unla, sol un honchi ua. noua tawh khek ngai di ahi honchi ua, ka lung buai mahmah uhi. Innlam a om te tawh ki thujak pahin, huai thu a zaak phet un Shija a va la ding in hong tai pah uhi. Pathian kiangah lungsim in ka thum zel a, Nou atawh khek ngai a chih uh himahleh ngailo di, na deihbeh lai ualeh chu khek ngaidi chi in a sum in hon leisak uhi. Pathian in hon it na a lamdang mahmah migenthei te panpih tu ahi chih ka thei chian semsem hi.

Zankim 12 lak in akhai ngal ua, a zingkal khua hongvak in kapi’n nau kava en di honchi a, kapi’n hon ompih den hi. Sun leh zan in Pathian in pihoih mahmah honpiak ziak in kipahthu ka gen ahi.Ka pi’n ava etleh ana hak a, kipak mahmah in hongpai a nau hak ahi chih kithalawptak in hon hilh hi. Kei le kakipak petmah huai kazak in Pathian in hon ompih in hon ching den hi chih la ka lungsim a honglut hi. Ka pianna ka nu pen in hon phone khak chiangin nau kia navapai chiang in thumna agingin na va nei dia, ginglo telak a ivaktan sak di ahi honchi a,ka nau kianga ka vapai teng in gingkhia in kava thum gige hi. Ka pi hon hilh kipak lua ka hihman in nurse te kia phalna la in k va lut hi, ka nau ki musak leng hoih lou ding ahihman in gal gamla lou a ka en a, lupna kilawm tak tung a dai sip a in ana lum a, a ngaihhuai in a ithuai mah mah mai, a taksa tungah guitam tak zam dim mah leh kei a ding in zaw khawvel ah etlawm pen ahi mai hi.

A kiang ka naih hiaihiai a, pai le ki pai ging ngam lou himai, ki sel bawl a ka et leh ana hak keukiau a, hon za lou ding himah leh Bawi nunu hiai om ka hi, hon taisan lou ding tawldam tak in lum in aw Bawi chi kawm in thumna ka nei hi. Toupa ka kipak chih louh ngal gen ding ka nei kei. Nurse te kiangah nau vel ut ka hih ziak a ek khawng ana tha dia chih thei ut khek ngai om leh khek din phalna gen in huchiin amau le hon phalsak ua, ka aw za ahidia kap dekdan in hong om a,keile kin akin in katai khia hi. Kaki paklua a, anbang ka nethei deuhta hi.

Adam na di kia2 ka ngenngen ta.huaima inchu nangthu hi TOUPA kachi a. sun in kong ihmuzual di chi in ka ihmu a ka khanloh in,nau va en non ni uh kachi hi. Kava en non ua ana haklai hi kipaklua hina pi kipah ziakin kamit tui apawt ziahziah mai. Ama a hinna(life) kha 30% khawng ahi a,honghak in 70% hontung a kakipak petmah hi. Anitaklam ann nekkhita ka va et non leh ana hak nawnkei anak akinngei in ana kin nawn a, bangchi anau ka cihleh a pipe te khat a block kha ana om a huaiziak ahi. Honghoih nawnpah ding ahi lungkham ken hon chi uhi.

Ka lungsim khat amuang a, a leh lam ah ginlelhna neng in ka dimta . Ka kapkap nawn tamai hi. Nitak dak 10 lak in honsam non ua kava pai uhleh, dak kal 14 sung i enkhe di ua,huaisung a improvement a omkei leh lametna omnawnlou ahi honchi ua, hiai thuzak a haksa mahmah mai hi. Lametna ten hon taisan khin zong bang kim bawl theipa a om lai hi. Mittui luang zungzung kawm in Pathian kiangah hichin ka thum hi. “Toupa gil agah goutan kipah huaitak nonpia a ka kipak ,nang konmuang zawhlouh ziak uh hia bangchi dan a ka chi mai hi. Zankho vak in ka ihmukei . kata naute uh ka khote uh le mi 2 anau uh damlou mah hong ompih a om ua,huaite toh ka om ua hon hehnem jel uhi. Hilehle ka lungsim ah bangmah a wm theikei, Lunggimna zan mial ahi mai hi, zingkhua hongvak a, naula a life 20% kia tungden abanla kal ngeilo ka bei a dong mahmah mai. Ka piten doctor pa toh akihou zel ua,bangmah lah hon hilh ngamlou. Doctor pan ka lawmpa ahoih jel a himah kei kiang ah hon hilh ngamlou ziak un keikia bangmah hon gen kei le uh le ka zetheih ta hi. Ka lungsim ah ka thumna la te hong suak ke dun dun mai ta hi. Zingkala nau kiang ah ka va omdet sawmleh Nurse ten honphal kei ua, ka lungsim a ka ta kia a om a, a kiang ah va om kei mahleh ka ta tuh hichin ka houpih ta hi, Bawi nunu mel mulou a nang paita mai di maw, mama in ngailua itlua eive Mittui kai niuniau in aw nem in ka houpih a ahaksa tel mai..... ka om di dan k thei zou kei, thumna neih didan le kathei zou nawn kei “Toupa ka tung a tung bangbang thuak theih na honpia” in huaiteng khong gentheih kanei lel mittui tawh hun ka zang ahi mai.

Kapi ten thilteng sai fel khin uh ahi ding a.naukha puak khiat maitheih ahita,ka et dile honphal nonkei ua. hon enkhia ua kenle theisim manin kavan neudeuhdeuh te sa a ka om lai tak in kapi honpai a, hiai avante koi a om a honchi a, ka na kep ahi, paidi a ana kisa mo nang honchi pah hi. kenle kipai khaphut leh chia kepsa a ka koih ahi chiin ka dawng hi huchiin ka pi’n paithei ta eive ana kisa unla, naupuan silh di honpia inla na kisa ua honci maicu........ ka gen di a om kei ka lungsim a bang mah dang a om kei ka ta toh kikhen taktak ka hi maw ana lua.... Bawi nunu in hon ngai lo lai himahleh nang paita maw bawi chi in ka kidek zou nonkei a ka kap khe ek ek ta mai hi. ka kiang ua omten hon awlmoh mahmah ua. ka pi in nau avala khia in ka om na lam uh tawn lo in inn kong lam ah apai suak in hon phone in hon sama kapai khiat uh a ngaita.... ka lungsim ah min adam na dia damdoi in zuan ua kipaktak apawt ua.kei haksa satak a pawt maiding maw chih ka ngaihtuah chiangin na kasa mah hi. Pathian bang ka mohsa khadek a. Pathian in haksa ithuak di phal vuithei ka hikei....kongpaitou ua....... nitak lam dak 4 lakvel in kakipo khia uhi kalawmpan gari heek ding midang omlou ahih mah in atapa luang puakna gari tuh hek ngaita. ka kah dekciang in honkhou ua, na lompa anervous kha di kideek tei in aw chi in hon khou uhi .Ka lung sim ah Nang konmuang hi kon muang veve Toupa chihla kia hong om a, huai kap kawm in lampi a ka pailai un kasa hi.

Dak 6: 30 pm in inn katung ua, mipi ana tam mahmah hi. Keita leltak akumching le hilou hon itpih ding mipi hiai zahzah om ahi maw chih ka ngaih tuaha Pathian kia kipah thu ka gengen mai hi.Inn katun un amel ka mu pan hi. A Jan hon janhah pih uh himahleh kei chau gop ka aw le bei suak khezo lo in kabuai se dek hi. khuang ging bang ka za theikei .ka inn kiangte uh inn ah honton pih ua dak 3 lak in ka va imu thei vanglak hi. Zingkal dk 4 lak in kapai a, ka inn uah ka nau vante ka bawl a huchi kawmkawm in kei sang a muanhuai zaw nunu le bawl a nang le hon bawl pathian kiang ah khamuang tak in om in aw bawi ka lungsim leh kei kia zak din ka gen nawn hi haksa tel a tuak hak maw bawi..avan di khawng ka bawl ua, huciin avandi khongsa khin in ka man ua,anbang nau a wm nonkei leh ka nethei deuh a.adan ka omdeuh a.sun progrm akizat inle mi atam mah2 a kaki paklo tel a.pathian hoihna ziak hi ka chi lo theikei hi.

Dt.12 April,2017 ni ahi am ka it mahmah ka ta vui dia lampi a kapai lai in kabah mahmah hi, amun ka tun un, a vui uh aluang akoih sukdek chet ka thei man a, thakhat in (amhai) in ka om a ka tusuk a, honzong khia ua, mit si in ka luma tha himhim ka nei nawn kei ,ka lungsim in bawi.....thangvan ah dawnbang ki tuak ni aw....nang kiang kongtun theih nang un hon na thumsak in o chin mangpha khak hi in ka ta it in ngai mah leng kei tawh khosa khawm thei nawnlou a asiampa Pathian kiang ah kik ta ahihman a taksa pumpi lei a phum mang ding in ka kha kheta uhi.......kapai lam un ka khe in kapai zou nawnkei, gari in honpua ua, inn ka tung a ka hom mahmah mai. Glucose khawng honkhai ua huchiin kong halh deuh hi. ka om di dan kathei kei kama gen zoh vual di leng ahi kei, ahaizou di kabang mai hi. Min Pathian in ahoih zo honpe di ahi lungkham het honchi ua honheh nem sek ua huai hun in zaw bang mah le ka lungsim omkei a, omzou mahmah lou ahi mai. Mi hon theng hiaihiai, lunglen na apuang hulhul mai hi. Sunchiang a apu toh kouteng 3 kidon gige tun zaw apu toh kougel kia ka om ta uhi.kaki entuah sek ua gen di avang mahmah mai ...Zan lah ihmuthei lo, hinkhua haksataka om in ka kahkah na ka lukham teng bang akot gai zel hi. Bible longal honma kaihtu di hon khamuan thei ding dang kua mah a om kei.

Nikhat lungleng tak ka nau ngaihtuah kawm a Bible ka sim leh sam 6: 1- 10 huai in tha honpe mahmah hi. Tunitan in hiai ka kinepna pen leh hon panpih tu pen ahi. Pathian mah belh a muan pen a nei ding ahi chiin in thathak ka la a, hun hong pai zel in naubang kapai nonzok kei ua kalung kham mahmah lai in pathian in avualzawl na goutan honpai sak non a, kathum nate don in om a ka kipak pet mah hi. Pathian kia kipah thu ka gen a. Damtak akon neihkhiat a kong khosak touh theihna ding non thumpih na uh kon ngen ahi

Note:
Hiai tanchin phaltak a gelh khiak theih dia honpia aneitu tung ah Pathian min kipah thu ka gen a, Pathian in makaih in vualzawlzel hen.
Ka hinkhua ka tuah mah2 ahi a . midang kei bangbang a hichi bang ana tuak a omkhak leh ana sim a aphattuampih omkhak leh chia kon share ahi.... Hiai tungtawn in Pathian beltak muantak ahi chih ka thei chian semsem Pathian in a itte hon sawi a hon vosek ahi himahleh ei hoih na ding a deih jiak ana hi ahi. Hon na simsak te teng teng tung ah kipah thu ka hon gen hi.