EI-LEH-EI KAR AH: A VA HAN FAIR LO EM; (VUI THEI KA HI KEI, VUI NGAM KA HI KEI)

Khatvei lawm te khat in hon SMS inchin, “Muan, na hinkhua ah na serious ngei hia..?” hon chi ek mawk. Kenle, “Serious hun in zaw serious sam veng e…” chi’in ka dawng hi. Ka lungsim in zaw, “ Mi ka IT/NGAIH taktak hiam aihkeh thil ka ngaih poimoh mahmah a hihnak leh zaw serious mahmah sam keive..” ka chi numnum a. Huchih lai in hiai LIMLAK ka mu a, serious tak in ka ngaihtuahna a pai dundun mai. Nitak teng phial in ka ngaihtuah kha sek hi.

Zing thoh hak ziak a sungkuan te singpi bawlsa le dawn man ngei lou, thoh toh kituak a zing ann nek hun man zel. Zing singpi dawn khak sunsun chiang bang a, a mehpih di sang hiam puri hiam a om kei leh phun zomah lai. Meh a lim kei zek lelah ann ne ut lou, phun den, nuak zomah lai. Hichi bang a ka phun khak hiam, meh lim louh ziak a ka nuak chiang in ka Nu’n, “ Na nek di uh na muh bangbang un lungkim ua, bangmah loh suahsa le nei lou, nek haksat dan thei lou na hi uh.. I innkhang te uh en ve ua, tangkuang tuimawl toh ann eive a meh sek uh…” a hon chi sek. A dik mah ahi, ka nei zou uh le ka chi het kei. Nei zou lou ka kisak lai in kou sang a nei zou lou le ana omlai ahi maw.. chih a khonung in ka thei thakthak a, hampha ka kisa hi. Tua I gen nop pen tak zaw bang dang ahi kei a, tantawk in lungkim thei le maw.. bang ziak a vui di I hia ua oi… Mihing khat a piang chiatchiat dia bangziak a mi dang te piang hampha sese ahi di uh, va chichi lai di ihi ua oi..hampha I hih dan uh thei lou tel I lai di uam.. I pianna Zogam leltak le en ve ua, nuam lua tel hilou hiam. Laa phuak khat in le, “Mi a pian leh heisa bang paal, tangliang kei zaw bangchi ka hiam..” ana chi ngutngut sam veh.

Zing singpi dawn di na nei, zing ann nek di na nei, nitak ann nek di na nei.. Gari hoih taktak in na tai vutvut vele, mobile hoih taktak na nei vele, innsung ah na ut-ut na en thei a, na ut leh khovel kilchih teng a thil tung te leh mun leh mual te et na di na nei hilou mo..hiai teng kia le hikei, innsung bit tak ah suun leh zan in na tawldam thei..( na ut zahzah le na negu lai zomah vele, ka chi ek lai diam….) Hiai teng maimai a le kipak thei lou lai ihi di uam, bang lamen lai I hi di uh..!! Khaih..!! Gen sau sim kha, theih siam aw.. a nuai a limlak en kawm in kikum khawm le mo..

Hiai limlak chu kenle ka muh khak na a sawt sim ta in ka thei, himahleh zanlam zek in a limlak leh a thu te ka hon sim khak apat in ka lungsim ah a omden a, hampha ka hih dan ka kithei deuhdeuh a.. A VA HAN FAIR LO EM, (VUI THEI KA HI KEI, VUI NGAM KA HI KEI) ka chi top ahih chu.

Hiai limlak a hihleh khovel ah LIMLAK minthang mahmah te lak a khat ahi. Khovel ah limlak minthang leh lar mahmah, mi tampi lungsim khoih khat a hih ziak in kum 1994 in Pulitzer Prize/Award ana dong hial hi. Hiai limlak a hihleh KEVIN CARTER in kum 1994 a Sudan gam ah kial nasatak a tung lai a ana lak ahi.

Kial ziak a sih di ngak mai a om Sudan naupang in a om na apat 1Km vel a gamla ah om United Nation Food Camp a manoh lai eiveh. A nung ah mulukolh in a sih di ngak in ana chang den tel…!!!

Kevin Carter in hiai naupang lim a lak zoh in a paisan ngal ziak in, a khonung in hiai naupang tung ah bang thil tung hiam chih bel a thei nawn kei hi. Hiai limlak a muh in Carter le a shock lua petmah mai a, huchih nung kha 3 zoh in a lungsim gim ziak liauliau in amah leh amah ana ki that top hi.

Kevin Carter sih nung in a Dairy ah ( hiai limlak a lak ni in) hichi bang in ana record hi:- “Aw, Toupa, ka nek di ann lim in lim kei mah lele, bangchi tuk a vah na di hikei mah lele, thanghuai tak a’ a mangthat di ka phal thei kei. Hiai naupang genthei tak mai a kepbit theih na ding in ka thum zel a. Hiai khovel mi te’n ka kiang nai ua mi te chouh ka ngaihsak sek ua, angmasialna a bei theih na ding in ka thum gige sek hi. Hiai limlak in vangnei leh hampha ka hih dan uh a hon theih sak gige ka lamen bok.” chi’in. ( theih dandan a kon translate mai ahi aw).

Hiai limlak mu kha tengteng in I vangneih dan uh a thakthak in thei le chih I kingen hi. I gam uh a zawng e, ka sungkuan khosak uh a haksa e, mi silh-le-ten bangbang ka nei kei e, sorkar apat in panpihna ka mu kei e, Pathianni zingkar teng in sa ka meh zou kei e, chih maimai a vui gige ei mihing te’n khovel gam tuamtuam ah mi’ gentheihna leh a thuak na te uh theihpih in va mu ngei hileng zaw maw Pathian tung ah vui ngam kua I om lai ding ua…!!!! Vui ngam nawn lou di chih kia le hilou in, hinna manpha tak I neih ziak maimai un le kipah thu gen tak lua I hi uhi. Tantawk ah lungkim thei lou, sorkar sawk sawm guigui lai, BPL khawng ah lut sawm zanzan sek hang a, ( ei leh ei kar ah gen zual le, I JOB CARD sai dan khawng uh, I kisiamtan uhia…a dang le tampi omlai gen dah mai ni maw) I hauhsak theih dan uh thei thakthak le zaw maw, kigenthei sak maimai le ki hi lim aka. I thum hat bangbang un genthei tak in om le I utkei thei mah du chu.

Nang genthei na kisak lai in khovel ah mi genthei maktaduai 925 val om eive…!!! Zing leh zan a na ann nek di na muh leh bang dia lungkim lou lailai tel di na hia oi..?? Zingkar teng a singpi lim taktak dawn di nei lai chin a, ut na munmun gari a tai thei hilai chin a, na nek leh dawn di na muh lel tak in le kipahthu gengen ki lawm sa lou na hiam, vui ngam ka hi nawn kei.. Vui thei le ka hi nawn kei..!!! Tuisik dawn di na nei hia? Tenna di inn na nei hia, ann nek di na nei hia..?? Na Bank a/c ah sum tampi na neih leh neih lou lam hi zaw lou. Building hoih tak na neih leh neih louh lam hi zaw lou. Pathian hehpih na ziak liauliau in dam in na om a, genthei na kisa le a hi kha maithei, hilele gilkial a buaisia, nek di nei lou a na om zen kei nak leh maw, hiai khovel ah mihing tuklehdingawn 7,057,075,000 vel om na ah vangnei tak mihing maktaduai 6132 te lak ah na tel kha chihna eiveh. Na vangphat dan ngaihtuah thakthak in la Pathian kiang ah kipahthu gen top mai oh.

Kha teng a loh tam taktak la chin a lungkim lou lai, nek theih nek moh teng nekguk sawm lai, (nekguk lam te sim louh hilai eichu). “ Aw mihing bang a tel hiam Thianmang aw, na ITNA ki ningching bang ziak a theisiam lou lailai ka hi tel ua..” Ka gam ka mi ka sa ka it e, chi kawmkawm a nekgukna tawp san tuan lou, mahni innsung hiam mahni tu leh ta te’n nop a sak nak ua leh chi bawl I hi ta uhia leh… Lawm lou om lou khang kidang ta chia bei sak zel lai di I tel uhiam. Gen beh nop a tam lua na a hiai teng in zou mai ni uh maw, ken zaw bangdang le kachi nawn kei.. VUI THEI KA HI KEI, VUI NGAM KA HI KEI ka chi top.